ауыҙ
Башкирский
Морфологические и синтаксические свойства
| падеж | ед. ч. | мн. ч. | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Им. | ауыҙ | ауыҙҙар | |||||||||||||||
| Прит. | ауыҙҙың | ауыҙҙарҙың | |||||||||||||||
| Д. | ауыҙға | ауыҙҙарға | |||||||||||||||
| В. | ауыҙҙы | ауыҙҙарҙы | |||||||||||||||
| М. | ауыҙҙа | ауыҙҙарҙа | |||||||||||||||
| Исх. | ауыҙҙан | ауыҙҙарҙан | |||||||||||||||
| |||||||||||||||||
а-уыҙ
Существительное.
Произношение
- МФА: [ɑ'wɯ̞ð]
Семантические свойства
Значение
- анат. рот; уста ◆ Һомай ҡош тунын кейеп шундуҡ осоп килгән ти // Үле ятҡан Уралдың ауыҙынан үпкән, ти. — Птица Умай тут же надела свою шубку и прилетела, поцеловала лежащего мёртвым Урал-батыра в уста. Урал-батыр
- перен. устный источник ◆ Бар мәғлүмәт тере шаһиттар ауыҙынан яҙып алған. — Все данные записаны от (из уст) живых свидетелей.
- пасть
- перен. входное отверстие; лаз ◆ Мәмерйә ауыҙы — вход в пещеру. ◆ тоҡ ауыҙы — горловина мешка.
- горлышко (сосуда) ◆ Отсутствует пример употребления (см. рекомендации).
- дуло ◆ Отсутствует пример употребления (см. рекомендации).
Синонимы
Антонимы
Гиперонимы
Гипонимы
Родственные слова
| Ближайшее родство | |
Этимология
Происходит от пратюркск. *āgıŕ «рот», от которой в числе прочего произошли: др.-тюрк. aγïz, баш. ауыҙ, хакаск., шорск., тувинск. аас, южн.-алтайск. оос, киргизск. ооз, казахск. ауыз, карач.-балкарск. аууз, кумыкск. авуз, ногайск., тат. авыз, узбекск. ogʻiz, азерб., крымск.-тат., турецк. ağız, гагауз. aaz, туркменск. agyz и др.
Фразеологизмы и устойчивые сочетания
Библиография
- Древнетюркский словарь под ред. В.М. Наделяева, Д.М. Насилова и др. Ленинград: Наука, 1969. стр. 21.